Trường TH&THCS Phổ Hoà thực hiện tốt công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho học sinh về cách phòng, chống thuốc lá “thế hệ mới”

Việc sử dụng các chất kích thích, chất gây nghiện ở học đường hiện nay đang là hiện tượng đáng báo động. Gần đây, trào lưu thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng  gọi chung là thuốc lá thế hệ mới đang ngày càng “xâm nhập” nhiều vào trường học, gây ảnh hưởng xấu tới hành vi, lối sống, sức khỏe của học sinh tuổi vị thành niên – lứa tuổi hiếu kỳ, tò mò, thích thể hiện và khám phá. Vậy thuốc lá điện tử là gì và có tác hại như thế nào?

1. Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng?

    Thuốc lá điện tử là sản phẩm có hệ thống phân phối điện tử (e-cigarette) dạng thiết bị hay tách riêng các bộ phận, được thiết kế để tạo ra sol khí mà người dùng hít vào, được vận hành bằng cách làm nóng dung dịch các chất chứa nicotine hoặc không chứa nicotine, chất tạo hương vị, thường hòa tan thành propylene glycol và/hoặc glycerine, không chứa thành phần thuốc lá.

    Thuốc lá nung nóng là thiết bị điện tử sử dụng pin để làm nóng sợi thuốc lá tới nhiệt độ nhất định tạo ra các sol khí có chứa nicotine và hóa chất độc hại khi thuốc lá được làm nóng hoặc khi một thiết bị có chứa thuốc lá được kích hoạt. Những sol khí này được người dùng hít vào trong quá trình hút hoặc hít thuốc lá nung nóng bằng việc sử dụng một thiết bị. Chúng chứa chất gây nghiện cao nicotine cũng như các chất phụ gia không thuốc lá, và thường có hương vị.

Thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng hiện nay len lỏi vào trường học bằng cách giả dạng son môi, USB, bút, hoặc dạng hình khẩu súng…thuốc lá điện tử với nhiều hương vị hấp dẫn như vani, nước hoa, gà rán, hoa quả (chuối, xoài, dâu, cam, táo, nho), kẹo (như kẹo anh đào, kẹo bông gòn, kẹo chocolate, bạc hà)… thuốc lá nung nóng là (sợi, lá thuốc lá) thường được tẩm các hương liệu, cả 02 loại dược ví như “cạm bẫy hương vị”.

Nếu là một điếu thuốc lá bình thường thì quy trình sử dụng sẽ là châm lửa, hít và nhả khói, người sử dụng sẽ hít khói vào để cung cấp nicotine cho phổi.

Các sản phẩm thuốc lá mới hiện được các công ty thuốc lá giới thiệu là một sản phẩm ít hại hơn so với thuốc lá điếu thông thường. Tuy nhiên đây chỉ là các quảng cáo nhằm gây nhầm lẫn. Các bằng chứng đến thời điểm hiện tại cho thấy cả thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đều có chứa các thành phần độc hại, khi sử dụng đều có sự đốt cháy và có khói, hơi tỏa ra môi trường gây hại cho người xung quanh.

Nhiều người vẫn lầm tưởng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng không gây hại vì khi hút vào không tỏa ra khói hay có chứa mùi khó chịu như hút thuốc lá thông thường. Tuy nhiên, mức độ nguy hiểm của sản phẩm này chẳng kém gì thuốc lá điếu thông thường.

Hình1. Thuốc lá nung nóng  

Hình 2. Thuốc lá điện tử

2. Tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng

Gây viêm phổi

Các hóa chất hương liệu được sử dụng trong thuốc lá điện tử có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người dùng. Một số chất phụ gia hương vị như diacetyl (trong bắp rang bơ) có thể an toàn khi dùng ở số lượng nhỏ nhưng sẽ gây nguy hiểm cho bạn khi hít phải trong thời gian dài.

Diacetyl được chứng minh là gây ra bệnh phổi, viêm tiểu phế quản, là nguyên nhân lớn gây tử vong cho người hút.

Gây ảnh hưởng não và thận 

Chất lỏng trong thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng khi được bay hơi bị nhiễm với kim loại nặng từ cuộn dây trong thiết bị điện tử sẽ tạo ra các hợp chất gây nguy hại cho cơ thể. Các kim loại độc hại như chì sẽ dễ dàng tích tụ trong cơ thể gây tổn thương cho não, thận và các cơ quan quan trọng khác.

Một nghiên cứu mới cho hay việc hút thuốc lá điện tử thường xuyên có thể khiến tế bào gốc của não bị hủy hoại, ảnh hưởng đến quá trình sản xuất và tái tạo tế bào cho cơ thể, từ đó đẩy nhanh quá trình lão hóa, suy thoái hệ thần kinh và kéo theo nguy cơ suy giảm trí nhớ, khả năng nhận thức và học tập… Học sinh sử dụng thuốc lá điện tử thường có biểu hiện giảm chú ý và tập trung, khả năng đưa ra quyết định kém, thay đổi tính cách và có nhiều hành động thất thường, suy giảm nghiêm trọng khả năng học tập. Sử dụng thuốc lá điện tử còn là nguy cơ khiến học sinh gia nhập các băng nhóm thanh thiếu niên, gia tăng tình trạng bắt nạt học đường, gây nhiều bất ổn trong trường học…

Gây nghiện

Thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng chứa nicotine là chất gây nghiện, người sử dụng nó bắt buộc phải dùng tiếp, nếu không sẽ vật vã khó chịu, không dứt ra được. Nicotine trong thuốc lá điện tử gây hại cho sự phát triển não bộ ở trẻ em, gây suy giảm trí nhớ. Nicotine còn gây ra suy giảm miễn dịch, giảm sức đề kháng…

Gây ra bệnh tim

Nicotine có trong thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng có thể ảnh hưởng đến lưu lượng máu, làm tăng nguy cơ đau tim, đột quỵ và thậm chí là mắc bệnh về tim mạch. Trên thực tế, nghiên cứu còn cho thấy những người dùng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng có khả năng bị đau tim gần gấp đôi so với người không sử dụng.

Làm tăng nguy cơ chấn thương

Thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng sử dụng pin lithium-ion để làm nóng cuộn dây và tạo ra hơi khói. Nếu pin bị hỏng sẽ làm cho thiết bị thuốc lá trở nên quá nóng, dễ bắt lửa hoặc thậm chí phát nổ.

Tác hại với trẻ nhỏ

Hương liệu được sử dụng trong thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng như hương chocolate, hương kẹo bông hoặc các hương vị khác không chỉ hấp dẫn người lớn mà còn kích thích sự tò mò của trẻ nhỏ. Nicotine trong thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng gây hại cho sự phát triển não bộ ở trẻ em, gây suy giảm trí nhớ, gây ra suy giảm miễn dịch, giảm sức đề kháng.

Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng khiến cho hơi thở có mùi 

Hơi được tạo ra bởi thuốc lá điện tử có chứa các hạt nhỏ có thể gây kích ứng hoặc làm hỏng mô phổi khiến người hút dễ bị đau ngực hoặc gặp các vấn đề về hơi thở. Nếu người sử dụng cả thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và thuốc lá điếu thì hơi thở còn nặng mùi trầm trọng hơn nữa.

Gây ung thư, đột quỵ

Thuốc lá điện tử tiện dụng với các ống dung dịch được đóng gói cho hàng trăm hơi hút, hầu như không có định lượng về nồng độ nicotine trong mỗi ml, thuốc lá nung nóng có các chất phụ gia và tẩm hương vị chứa nicotine gây nghiện mạnh. Điều này dẫn đến nguy cơ người sử dụng tăng liều lượng, mức độ dung nạp nicotine và gây nguy cơ ngộ độc cấp tính, gây ra đột quỵ não, hen, ung thư phổi…

3. Biện pháp ngăn ngừa thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Để hạn chế được tối đa vấn nạn thuốc lá điện tử hiện nay ở lứa tuổi vị thành niên, vai trò của gia đình trong đó bố mẹ đóng vai trò rất quan trọng.

Với gia đình, Bố mẹ cần chú ý:

– Dành thời gian quan tâm, lắng nghe trẻ và giám sát trong các hoạt trong cuộc sống của trẻ trên cơ sở tôn trọng tránh dẫn đến các hành vi chống đối do bị áp đặt.

– Phối hợp với nhà trường để tìm hiểu thêm sinh hoạt, mối quan hệ của trẻ để có thể phát hiện những dấu hiệu bất thường.

– Khi phát hiện những dấu hiệu bất thường, cần liên hệ với bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý để được thăm khám và điều trị sớm.

Với nhà trường:

Cùng với gia đình, vai trò giáo dục của nhà trường cũng là yếu tố quan trọng để trẻ vị thành niên không bị sa đà vào những thói hư tật xấu, những tệ nạn xã hội:

– Giáo dục học sinh nhận thức được các chất gây nghiện và các tác hại do sử dụng chất gây nghiện.

– Tăng cường các hoạt động ngoại khóa để giải tỏa căng thẳng sau giờ học.

– Tổ chức các buổi ngoại khóa tuyên truyền và tìm hiểu về tác hại của hút thuốc lá điện tử.

– Ngoài ra, cần quản lý chặt chẽ vấn đề sử dụng chất ở học sinh: nguồn cung cấp, đối tượng sử dụng để tránh nguy cơ sử dụng rộng rãi tại trường học.

Đối với bản thân học sinh:

Không sử dụng, không lôi kéo, rủ rê người khác tham gia hút thuốc lá điếu và thuốc lá điện tử. Không vận chuyển, không mua bán tàng trữ chất gây nghiện.

Thuốc lá điện tử, là kẻ giết người thầm lặng, là tác nhân gây ra biết bao nhiêu bệnh tật, vẫn từng ngày, từng giờ đầu độc cả thế giới này, cần phải được loại khỏi môi trường sống của con người. Mọi người hãy nói không với thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và cần phải tránh xa, để không bị mê hoặc, lôi kéo bởi các loại thuốc lá thế hệ mới này, để xây dựng một thế hệ trẻ khỏe mạnh, hạn chế bệnh tật, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, chất lượng giống nòi, dân tộc.

Cuối cùng lời khuyên cho các bạn học sinh là nên nhận biết sớm những tác hại của thuốc lá điện tử với sức khỏe để tránh xa khói thuốc có thể gây chết người này.

Hình 3. Học sinh Trường TH&THCS Phổ Hoà tuyên truyền nâng cao nhận thức cho học sinh về cách phòng, chống thuốc lá “thế hệ mới” 

Trường TH&THCS Phổ Hoà